Najogólniej można powiedzieć, że Sarmata wiódł żywot dwojaki: w okresie pokoju był ziemianinem, w czasie wojny stawał się rycerzem. W obydwu postaciach swą sarmacką tożsamość pojmował jako opozycję wobec antywzoru, jaki znajdował w dworzaninie i magnacie (wewnętrzne zróżnicowanie stanu szlacheckiego to samoistne zagadnienie). Oczywiście podobnie jak literatura ziemiańska pozostanie wypowiedzią […]
Obremski, Krzysztof
6 wpisów
„Postaciowanie panegiryczne” wymaga przynajmniej dwóch wstępnych wyjaśnień genologicznych: przedmiotem pochwały mogły być: osoby (chwalone poniekąd w każdym momencie życia, por. genetliakon, epitalamium, mowa pożegnalna przed podróżą i powitalna po powrocie, tren) oraz wielorakie rzeczy (miasta, rzeki, konie) czy zwycięstwa, a nawet pojęcia (np. sprawiedliwość). Panegiryk jako gatunek literacki sam był […]
Ogólny poziom czy też status obrazu… Tadeusz Ulewicz określił tymi słowami: Tadeusz Ulewicz : Literacki portret Sarmatów (gawęda rzeczoznawcza i propozycje dyskusyjne): 14 Wychowanek Akademii Zamojskiej w dobrym skądinąd okresie pierwszym jej rozwoju, nie był – rzecz jasna – ks. Wacław Kunicki osobowością literacką większej klasy ani też umysłowością wyrastającą […]
W literaturze staropolskiej problematyka erotyczna wiąże się między innymi z pytaniem o odmienność dawnej i współczesnej normy obyczajowej, przy czym dawna nie zawsze wydaje się przejrzysta. Chociaż cenzura Akademii Krakowskiej z Niepróżnującego próżnowania Wespazjana Kochowskiego usunęła niemal jedną trzecią epigramatów, sama z kolei została oskarżona o zbytnią łagodność (ta różnica […]
Oralność w Psalmodii swe znaczenie wywodzi nie tyle na podstawie tego, jak często w jej wersetach znajdziemy ślady „żywej mowy”, ile przede wszystkim stąd, kim są Bóg i Jezus Chrystus: Wespazjan Kochowski : Trybut należyty wdzięczności […] Panu i Bogu albo Psalmodia polska: 369 12. Zechciał, kiedy chciał i jako […]
Dzięki obrazowym przedstawieniom słownym czytanie dzieła „O początkach, wywodach, dzielnościach, sprawach rycerskich i domowych sławnego narodu litewskiego, żemojdzkiego i ruskiego” pozwala oczami wyobraźni zobaczyć to, o czym pisał Stryjkowski: dziejopis i (!) poeta w jednym autorskim podmiocie. Nie tyle sama wiedza o przeszłości, ile wyobrażanie sobie opisywanych wydarzeń wywołuje emocje […]