Szczególne miejsce w polskich podręcznikach retoryki powstających w wieku XVI i XVII zajmowały wzrok oraz słuch, były to bowiem jedyne zmysły nazywane, a także przywoływane wprost. W sposób najwyraźniejszy i najistotniejszy ujawniały się w ostatniej części korpusu retorycznego, pronuntiatio, na którą składały się właściwie dwa elementy: pronuntiatio (wygłoszenie) i actio […]
Popiel, Barbara
5 wpisów
Figury, należące do dignitas, jednej z części tworzących elocutio, retoryka antyczna dzieliła na figury słów i figury myśli: pierwsze opierały się na konkretnych sposobach łączenia słów, drugie zaś polegały na przekazaniu danego sensu. Poza tą klasyczną klasyfikacją w wieku XVII wyróżniano też osobną kategorię w postaci figur amplifikacji, służących do […]
Tradycja antyczna przypisywała należącej do tropów metaforze największe dla elocutio znaczenie (Ulčinaitė 1984: 98). Arystoteles definiował ją następująco: „metafora (przenośnia) polega na przeniesieniu na imię obcego znaczenia, na rodzaj z gatunku, na gatunek z rodzaju, na jeden gatunek z drugiego lub na przeniesieniu na podstawie pewnej proporcji” (Arystoteles 2006:54). Stagiryta […]
Dominujący w kulturze wzrokowo-słuchowy odbiór świata w przypadku epoki staropolskiej szczególnie widoczny stał się w wieku XVII. Retoryka, która stanowiła podstawę humanistycznego wykształcenia i umożliwiała czynne uczestniczenie w staropolskiej dyskursywnej formacji umysłowej (Dziechcińska 1987: 69; Salmonowicz 2005: 37-38), doskonale wpisywała się w ten kierunek aktywności nadawczo-odbiorczej. Uważne prześledzenie poszczególnych elementów […]
Etopeja, po grecku ethopoiia, po łacinie ethopoeia/ethopeia, należała do dźwiękowych figur myśli wykorzystywanych w retoryce. Polegała na włożeniu wypowiedzi w usta innej niż orator osoby, znanej i uważanej przez publiczność za autorytet. Za pomocą etopei naśladowano charakter i emocje danej postaci, uwzględniając jej wiek, płeć, wykształcenie, pochodzenie, zamożność, sposób życia […]