Liberaci kwestionują literacką kreację i odbiór preferujące jeden ze zmysłów czy wręcz azmysłowe. Podkreślają rolę mechanizmu działania tekstu-książki w kreowaniu sensu dzieła. W efekcie proponują inną kategorię czytania: lekturę specyficznie wrażliwą na rozmaite doświadczenia sensualne. Literatura odwołuje się do zmysłów poprzez środki opisowe, oddziałując – czy może trafniej: naśladując – […]
Ikoniczność
9 wpisów
Scott McCloud charakteryzował komiks jako medium jednozmysłowe (monosensory medium), wszelkie doznania ujmujące w komunikaty odbierane wyłącznie wzrokiem (McCloud 1994: 89, por. też McCloud 1994: 120). Michał Traczyk stwierdzał zaś dobitnie: „komiks jest gatunkiem niemym” (Tkaczyk 2011: 87). Owo ograniczenie jest jednak wyłącznie pozorne: artyści tego medium bez większych problemów przedstawiają […]
W poezji kształt wersu, rozplanowanie wersów różnej długości, ich wcięcia w obrębie strof wskazują, że twórcy przywiązują wagę do formy, jaką ich utwory przybierają w druku. Pozwala to traktować wizualny kształt poezji jako nieobojętny również w wypadku przekładów. Sama typografia może sugerować, że mamy do czynienia z przekładem poetyckim, co […]
Ilustrowanie tekstów literackich bywa zaliczane do przejawów tłumaczenia intersemiotycznego, polega ono bowiem na przełożeniu jednego rodzaju znaków (werbalnych) na inny kod (wizualny). W istocie jednak – ponieważ ilustracja z założenia współwystępuje ze słowem, nie zastępuje go, jak przekład zastępuje oryginał – słuszniej byłoby ją nazwać intersemiotycznym wzbogaceniem tekstu, dzięki któremu […]
Istota, cele, zastosowanie audiodeskrypcji Osoby z dysfunkcją wzroku pozbawione są dostępu do znaczącej części dorobku kultury, w znacznym stopniu zorientowanej wizualnie. Audiodeskrypcja (AD) polega na przekodowaniu elementów graficznych w sposób pozwalający na ich percypowanie audialne. Ma sprawiać, by deprywacja sensoryczna nie oznaczała wykluczenia z kultury obrazu. Cel AD bywa definiowany […]
Inicjał (łac. initium – początek) to litera rozpoczynająca pierwsze zdanie tekstu (prozą lub wierszem) bądź jego wybranego fragmentu (części, rozdziału, akapitu, kolumny tekstu), różniąca się od pozostałego pisma wielkością (zajmuje kilka wierszy, występuje ponad tekst, wybiega na margines), krojem czcionki, kolorem i ozdobnością. Ostatnia cecha wiąże się z możliwością wprowadzenia […]
Jednym z wariantów horacjańskiego toposu ut pictura poesis jest dążenie do szeroko rozumianej literackości malarstwa (ut poesis pictura). Zagadnienie to obejmuje kwestie narracyjności sztuk plastycznych, zastosowania do nich kategorii opowiadania czy opisu (Poprzęcka 1986), ale także pytanie o alegorię, symbol i metaforę, które, utożsamiane ze zjawiskiem wyłącznie językowym, stały się […]
Teoria tekstu graficznego ― jako jedna z konkurencyjnych propozycji opisu „wiersza wolnego” (Sadowski 1999, 2004) ― uwypukla jego związek z konwencją wizualnego czytania poezji. „Wiersz wolny” tylko w lekturze wzrokowej daje czytelnikowi gwarancję poprawnego zidentyfikowania kompozycji utworu. Słuchacz recytacji, który nie zapoznał się z wersją pisaną lub drukowaną, nie może […]
Tworzenie onomatopei jest jednym z najbardziej bezpośrednich sposobów imitowania doświadczeń sensualnych w języku. Nie dotyczy wyłącznie odwzorowywania zjawisk akustycznych spoza systemu mowy, może być także językowym odtworzeniem innych doświadczeń zmysłowych (wzrokowych, taktylnych, smakowych, związanych z motoryką). Najczęściej, poza słuchowymi, odwzorowaniu podlegają wrażenia związane z ruchem. Do onomatopei zaliczyć można także […]