Scott McCloud charakteryzował komiks jako medium jednozmysłowe (monosensory medium), wszelkie doznania ujmujące w komunikaty odbierane wyłącznie wzrokiem (McCloud 1994: 89, por. też McCloud 1994: 120). Michał Traczyk stwierdzał zaś dobitnie: „komiks jest gatunkiem niemym” (Tkaczyk 2011: 87). Owo ograniczenie jest jednak wyłącznie pozorne: artyści tego medium bez większych problemów przedstawiają […]
Onomatopeja
14 wpisów
Onomatopeja odmienna to jeden z dwóch podstawowych rodzajów onomatopei (obok onomatopei właściwej). Wyrażenia te są zwykłymi jednostkami języka naturalnego (należą do klasy czasowników, rzeczowników, przymiotników itd.), ale da się wskazać wyraźny związek etymologiczny między danym wyrazem a odpowiadającą mu onomatopeją właściwą, por. kap > kapać, stuk > stukać. Ze względu […]
Karol Irzykowski w pisanym w 1922 roku artykule przypomniał dyskusję na temat Wesela w lwowskim Związku Literackim: Juliusz Tenner, znany teoretyk deklamacji, wytykał Wyspiańskiemu, że grzeszy przeciw muzykalności wiersza, nie uwzględnia charakteru spółgłosek i samogłosek itp. Wtenczas powstał Ostap Ortwin i przypomniał mu słowa Czepca: »Pon widzis ino pchły…« Wskazał […]
Zwykło się łączyć poezję Czechowicza z muzycznością – z jej śpiewną i nieśpiewną odmianą: z kunsztowną instrumentacją dźwiękową oraz ze szczególnym, muzycznym komponowaniem obrazów. Autor ballady z tamtej strony był jednak wrażliwy także na inny, pozamuzyczny rodzaj dźwięków. W dodatku, choć zazwyczaj kojarzymy go z miękką, łagodną tonacją, w wierszach […]
W literaturze staropolskiej, podobnie jak w świadomości teoretycznoliterackiej renesansu i baroku, onomatopeja jest zjawiskiem marginalnym. Autorzy szesnastowiecznych poetyk nie poświęcają szczególnej uwagi problematyce związanej z warstwą brzmieniową utworów literackich, a nieliczne sądy na temat onomatopei są krytyczne. Filip Melanchton nazywa ją „lichą figurą” (Pszczołowska 1977: 70), a za rozstrzygającą uznaje […]
Zastanawiając się nad sensualnością tekstu przekładu musimy zauważyć, że różni się ona od sensualnych wyznaczników tekstu oryginalnego, ponieważ przekład, który winien odtwarzać oryginał, realizuje sensualność wtórną w stosunku do pierwowzoru. Pierwotekst określa więc elementy percypowane przez odbiorców, w tym przez odbiorcę szczególnego – tłumacza. Właśnie od oryginału zależą w dużej […]
Onomatopeja, występująca we wszystkich językach, świadczy o uniwersalnej ludzkiej skłonności do naśladowania środkami mowy zjawisk świata pozajęzykowego – akustycznych lub odbieranych innymi zmysłami (np. związanych z ruchem). Wydawałoby się zatem, że onomatopeje nie powinny stanowić przeszkody w tłumaczeniu: ani tzw. onomatopeje właściwe – sekwencje niewerbalne bezpośrednio oddające pewne odgłosy przyrody […]
W piśmiennictwie dawnym obserwujemy występowanie charakterystycznego typu metaforyki, opartego na porównaniach różnego rodzaju odgłosów natury – takich jak śpiew ptaków, ujadanie psów, szmer potoku, burzowe grzmienie etc. – domuzyki. Możemy interpretować to zjawisko jako dążenie do sui generis literackiego restrukturyzowania i porządkowania rzeczywistości, ujmowania jej w kategoriach dzieła sztuki, któremu […]
Wrażenia słuchowe w poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego można rozpatrywać w różnych kontekstach. Osobnym zagadnieniem mogłaby być np., trudna tu do pomieszczenia, obecność w jego poezji rozmaitych instrumentów muzycznych i ich dźwięków, obecna nie tylko w wierszu Do swej lutni (Lyr II 3, Sarbiewski 1892: 47). Możemy natomiast rozważyć sugestie oralności […]
Muzyka komponowana, którą uznaje się powszechnie za język emocji, jak też audiosfera, dźwięki i szmery spotykane w naturalnym środowisku, w realiach codzienności, stanowią we współczesnej kulturze audiowizualnej ważny impuls doznań sensualnych. Możliwości słuchania i przeżywania muzyki komponowanej są właściwie nieograniczone (kształtują się w zależności m.in. od struktury psychicznej słuchacza, kompetencji […]