Przekład wobec inter- i polisemiotyczności Intersemiotyczność – relacje i odniesienia pomiędzy różnymi systemami znakowymi i pomiędzy artefaktami (tekstami) utworzonymi z różnych systemów semiotycznych – to stosunkowo nowy termin nazywający znane od wieków zjawiska. Stanisław Balbus wyjaśnia, że jest to po prostu „określenie obszaru, zwanego dotąd »korespondencje sztuk«” (Balbus 2004: 14). […]
Komunikacja niewerbalna
11 wpisów
Dominanta intersemiotyczna przekładu to propozycja terminologiczna Anny Bednarczyk dotycząca wyróżnienia dominanty translatorskiej tłumaczonego tekstu polisemiotycznego (Bednarczyk 2008). Koncepcja ta ma zastosowanie w odniesieniu do gatunków i utworów wielokodowych, np. opery (słowo i muzyka), plakatu, poezji konkretnej (słowo i obraz), teledysku (słowo, muzyka i obraz) i zwraca uwagę na możliwość istnienia […]
Tak istotna dla literatury pozytywizmuidea skracania dystansu przez dotyk znalazła dosyć szczególne odzwierciedlenie w prozie Henryka Sienkiewicza. Chociaż znajdujemy u niego dziesiątki przykładów na dotykowe zbliżenie i zmniejszenie odległości, to najczęściej nie mają one prospołecznego charakteru, z jakim – w sposób wzorcowy – spotykamy się zwłaszczau Elizy Orzeszkowej. Inaczej rzecz […]
Odczytywanie przeżywanych przez bohaterów literatury drugiej połowy XIX wieku emocji ze zmian zaznaczających się na mapach ich ciał oraz śledzenie wpływu uczuciowości na doznania sensualne i procesy percepcyjne pozwala uznać, że pisarzom tego czasu są doskonale znane różne aspekty fizjologii i psychologii. Łączą się w związku z tym sprawność pisarskiej […]
Proza Orzeszkowej jest bodaj najlepszą ilustracją pozytywistycznej nobilitacji dotyku jako sposobu skracania dystansu społecznego i przełamywania międzyludzkich barier. W tej mierze stanowi również najpełniejszą odpowiedź na wszechobecne w drugiej połowie XIX wieku hasła walki z rozwarstwieniem klasowym, majątkowym czy narodowym (asymilacja Żydów) – a zatem po prostu z wszelakimi przejawami […]
Epistemologiczny wymiar dotyku przenika się z jego aspektem tożsamościowym i relacyjnym. Nie ma relacji bez poznania tego, co inne. Dotyk, pozwalając poczuć, uwiarygodnia nasze wstępne rozpoznania. Jest „zmysłem konkretnym”, dotyka się przecież „twardej rzeczywistości”, ale i zmysłem niewystarczającym, jeśli chodzi o bardziej całościowe poznanie. Dotyk zatrzymuje się przecież na progu. […]
Pokazywanie ciała w ruchu oraz charakteryzujących bohaterów gestów należy do podstawowych strategii pisarzy posługujących się poetyką realistyczną i naturalistyczną. Na uwagę zasługują więc przede wszystkim te przykłady aktywności postaci, które okazują się szczególnie znaczące dla podejmowanej w utworach problematyki. Zarejestrowane przez pisarzy gesty bohaterów służą najczęściej powiadamianiu o ówczesnej obyczajowości. […]
Spośród trzech zasadniczych, komunikacyjnych funkcji dotyku: wspierającej, afiliacyjnej (kojarzonej z potwierdzaniem przynależności jednostki do określonej grupy społecznej) oraz funkcji związanej z władzą (także poznawczą) w utworach Witolda Gombrowicza eksponowane są najczęściej dwie ostatnie. Twórca skupia się na problematyzowaniu ich negatywnych aspektów pozostających w związku z wyrażaniem agresji, doświadczaniem i stosowaniem […]
W nowelach, opowiadaniach i powieściach Witolda Gombrowicz kategoria bólu tworzy płaszczyznę leksykalną tych utworów. Wiąże się ona nie tylko z reprezentacją zmysłu dotyku, lecz także wynika z dążenia do przedstawienia polisensoryczności odbioru wrażeń bólowych wywołanych u bohaterów na skutek kontaktu z otoczeniem. W tekstach tego pisarza do rzadkości nie należą […]
Ekwiwalencję sensoryczną można określić jako odmianę dynamicznej (pragmatycznej) ekwiwalencji tłumaczeniowej (Koller 1995). Ta relacja równoważności efektu oddziaływania oryginału i przekładu na odbiorców wiąże się z różnymi modalnościami sensorycznymi. W zależności od typu impulsów sensorycznych (somatycznych) dostarczanych odbiorcom przez oryginał i przekład wyodrębnić można nie tylko ekwiwalencję audialną, wizualną i kinestetyczną, […]