Wiersz numeryczny ma strukturę rytmiczną możliwą do rozpoznania w odbiorze akustycznym. Powinien więc docierać do słuchacza w postaci tekstu wypowiedzianego na głos, natomiast w lekturze cichej powinno się pojawić wyobrażenie na temat wewnętrznego słyszenia takiej recytacji. Nie oznacza to jednak, by wiersz numeryczny składał się wyłącznie z czystych elementów mowy […]
Rytm
18 wpisów
Filologia ucha (niem. Ohrenphilologie) ― metodologia literaturoznawcza z początku XX wieku, zakładająca, że przedmiotem badań w dziele literackim powinien być język pojmowany jako wypowiedź ustna dostępna akustycznie. Nazwa „filologia ucha” pojawiła się w nauce niemieckiej na określenie szkoły wyodrębnionej z językoznawstwa młodogramatycznego. Za jej założyciela uważa się Eduarda Sieversa (1850-1932), […]
Głębokie rozczarowanie do języka zastanego, nieufność wobec słowa podporządkowanego sztucznym konwencjom, odrywającego się od swego desygnatu, tracącego oryginalność, unikatowość, indywidualność i prawdziwość kierowało wielu polskich poetów wieku XX ku poszukiwaniom źródeł języka poza nim samym, a przynajmniej poza językiem poprawnym i oficjalnym. Próby odnalezienia zagubionego słowa prawdziwego, idealnego, absolutnego skłaniały […]
Jednymi z najoryginalniejszych prac powstałych w kręgu formistów były obrazy wielopłaszczyznoweTytusa Czyżewskiego, świadczące o poszukiwaniu nowych środków wyrazu silnie dezautomatyzujących percepcję wzrokową dzieł plastycznych. Wszystkie te prace zaginęły, a jedyną ich dokumentację stanowią fotografie i recenzje zamieszczone w prasie przedwojennej oraz spisy katalogowe. Czyżewski nad koncepcją obrazów wielopłaszczyznowych pracował co […]
Styl somatyczny jest terminem ukutym przez Richarda Shustermana (Shusterman 2011) i stanowi ważny element jego koncepcji somatoestetyki. Jest to termin niezwykle nośny, termin o bardzo szerokim zakresie i niezwykle istotny w kontekście sensualności. Mówiąc o stylu, badacz sięga do łacińskich korzeni słowa, do jego etymologii, a więc do stylus, które […]
W całej niemal twórczości Leopolda Staffa pojawiają się utwory i cykle utworów określane jako „piosenki” i „piosnki”, czasami „śpiewki”. Są to wiersze w większości sylabiczne, rzadziej sylabotoniczne, najrzadziej – toniczne. Większość wierszy-piosenek pisana jest ośmiozgłoskowcem. Niektóre obywają się nawet bez nazwy, a ich stylizacyjny charakter sygnalizują miary wierszowe (przykładem pisane […]
Trudno o bardziej naturalne skojarzenie: poezja Czechowicza jest muzyczna. Sugestywna formuła Kazimierza Wyki – „nieśpiewna muzyczność” – na długo zdominowała sposób odbioru i pisania o tej poezji. Tymczasem ani Czechowiczowskie odwołania do muzyki nie oznaczają za każdym razem tego samego, ani nie wyczerpują wielorakich związków tej poezji z szerzej rozumianą […]
Twórczość Leśmiana, zarówno jeśli chodzi o utwory poetyckie, prozatorskie, dramaty pantomimiczne, jak i jej część teoretyczną, to jest szkice krytyczne, eseje, recenzje teatralne – nieustannie, wręcz obsesyjnie, oscyluje wokół idei rytmu, melodii, muzyczności, ruchu tanecznego. Wydaje się to pochodną jakiejś szczególnej, wyjątkowo wyostrzonej wrażliwości autora Łąki na doznania audialne. Uczynienie […]
Onomatopeja, występująca we wszystkich językach, świadczy o uniwersalnej ludzkiej skłonności do naśladowania środkami mowy zjawisk świata pozajęzykowego – akustycznych lub odbieranych innymi zmysłami (np. związanych z ruchem). Wydawałoby się zatem, że onomatopeje nie powinny stanowić przeszkody w tłumaczeniu: ani tzw. onomatopeje właściwe – sekwencje niewerbalne bezpośrednio oddające pewne odgłosy przyrody […]
Kinestezja odgrywa istotną rolę w odbiorze świata przez bohaterów prozy Mirona Białoszewskiego. W Pamiętniku z powstania warszawskiego narrator–Miron najczęściej przedstawiany jest w ruchu. W niestabilnej, narażonej na zniszczenie percypowanej rzeczywistości sprawna koordynacja pracy mięśni stanowiła niezbędny warunek przetrwania. W chwili zagrożenia życia proprioreceptory dostarczały bohaterowi informacje o położeniu jego ciała […]