Jak zauważył Julian Przyboś, „ Stażewski nie był twórcą odrębnego kierunku w abstrakcjonizmie, nie wytworzył jednego jakiegoś widzenia do ostateczności takiej, jak neoplastycyzm czy unizm” (za: Jedliński 1994: 11). Kwestie natury widzenia i jej roli w sztukach plastycznych powracały jednak nie tylko w rozważaniach teoretycznych Stażewskiego, ale i w jego […]
Modernizm
13 wpisów
Analizując problem odczuwania architektury Steen Eiler Rasmussen opisał szczegółowo działanie trzech zmysłów: wzroku, dotyku i słuchu (Rasmussen 1999), całkowicie zignorował jednak fakt, że w architekturze i jej percepcji węch odgrywa równie ważną rolę. W odniesieniu do wnętrza mieszkalnego kwestie dotyczące zapachu uwzględniane były w teorii i praktyce architektonicznej. Pojawiły się […]
Dla większości bohaterów powieści Przybyszewskiego doświadczanie rzeczywistości łączy opozycyjne perspektywy: głęboką duchową i ułomną zmysłową. Kategorią nazywającą taki typ ludzi, a pojawiającą się w autorskim wstępie do powieści De profundis jest kategoria „sensytywów”, czyli „osób, których wrażliwość zmysłowa przekracza próg tak zwanej »normalnej« możności odbierania wrażeń, eksterioryzacja »ciała eterycznego« – […]
Percepcja słuchowa w literaturze jest zjawiskiem odnoszącym się do wszelkiego rodzaju wypełniających świat przedstawiony dźwięków, także tych doświadczanych przy użyciu tzw. słuchu wewnętrznego, wywoływanych z pamięci bądź tworzonych w wyobraźni na kształt zasłyszanych w rzeczywistości. Podmiot percepcji odbiera niekiedy pewne dźwięki swoim „uchem wewnętrznym”. Kwestia to dyskusyjna, czy w ogóle […]
Zjawiska audialne często przykuwają uwagę Przybyszewskiego. Stanowią też składową jego całościowej koncepcji zmysłów i percepcji. Niemal wszędzie tam, gdzie Przybyszewski zanurza się w świat słyszalnego, mamy do czynienia z połączeniem dwóch perspektyw: percepcji pojedynczych bądź zgrupowanych (np. w muzykę) dźwięków oraz, niemal na prawach oczywistości, wrażenia podmiotu owej percepcji (w […]
Termin „wygodny” w odniesieniu do muzeum wiązać można z refleksją nad naturą tej instytucji, jaka jest domeną tzw. „nowej muzeologii” (Vergo 2005: 313-334; Szczerski 2005: 335-344). Podobne skojarzenia rodzi problematyka ciała w muzeum, zagadnienia łączące się z rozumieniem potrzeb publiczności, w tym jej możliwości percepcyjnych (Valéry 2005: 88). Jeżeli jednak […]
Przełom wieku XIX i XX to okres, w którym taniec jako sztuka odradza się, po okresie pewnego skostnienia i konwencjonalizacji w drugiej połowie XIX stulecia. Odrodzenie to dokonało się pod dużym wpływem tendencji modernistycznych i awangardowych w plastyce, zwłaszcza impresjonizmu, konstruktywizmu, ekspresjonizmu, futuryzmu i kubizmu, a także było skutkiem działalności […]
Funkcję milczenia w dramacie Młodej Polski można badać w powiązaniu z otaczającym je słowem (przemilczenie, niedomówienie, pauza, milczenie przejawiające się w mowie niespójnej i gadatliwej), z drugiej strony – w powiązaniu z kodem pozawerbalnym, na przykład ruchem, gestem, dźwiękiem, obrazem. Trzeba przy tym odróżnić artystyczne wyeksponowanie milczenia, od, naturalnego dla […]
Działania zmierzające do uzyskiwania wrażeń dotykowych były jednym z nowych zagadnień artystycznego dyskursu w modernizmie. Zmysł dotyku, wyodrębniony już przez Arystotelesa, jednak w kulturze Zachodu przez wieki upośledzony pośród innych zmysłów, „odkryto” w wieku XX pod wpływem wczesnej psychoanalizy i wypracowanej przez nią „dotykowej” psychoterapii (która początkowo dopuszczała kontrolowany dotyk, […]
Radio należy do tych wynalazków, które zrewolucjonizowały nie tylko sposób przekazu informacji, ale też funkcjonowanie człowieka w świecie. Obcowanie ze sztuką przetworzonego przez technologię obrazu i dźwięku zmieniło bezpowrotnie naszą percepcję. Według słów Tytusa Czyżewskiego: „dzisiejszy człowiek jako widz i słuchacz współczesnego kina ma sposób myślenia i wyobraźnię inaczej skonstruowaną […]