Obszerne fragmenty Dziennika Zygmunta Mycielskiego stanowią wyjątkowy przykład zapisu percepcji muzyki, nie tylko w skali polskiej powojennej literatury diarystycznej, lecz także na tle dzienników współczesnych mu piszących kompozytorów. Zapis ten ujawnia kolejne oblicze Mycielskiego – kompozytora i pisarza – jako uważnego słuchacza. Punktem wyjścia wielu rozważań o muzyce staje się […]
Percepcja słuchowa
10 wpisów
Nie można powiedzieć, żeby spośród różnych rodzajów audiosfer opisanych w powieściach Wiesława Myśliwskiego melosfera (Gołąb 2003: 308) była wyjątkowo rozbudowana, trudno sobie jednak wyobrazić świat przedstawiony Pałacu bez fortepianu, Widnokręgu bez odtwarzanych na gramofonie tang czy Traktatu o łuskaniu fasoli bez saksofonu. Łączy je jedna cecha: są ważnym elementem świata […]
Mimo że formy hasłowe podstawowych czasowników percepcji słuchowej (słyszeć, usłyszeć, słychać, słuchać) są spokrewnione etymologicznie, to jednak we współczesnym języku polskim mają one zróżnicowanie właściwości fleksyjno-składniowe. Według SGJP słyszeć i usłyszeć są czasownikami właściwymi grupy koniugacyjnej VIId, słuchać czasownikiem właściwym grupy I, a słychać – czasownikiem niewłaściwym (nieodmiennym przez osobę). […]
Percepcja słuchowa w literaturze jest zjawiskiem odnoszącym się do wszelkiego rodzaju wypełniających świat przedstawiony dźwięków, także tych doświadczanych przy użyciu tzw. słuchu wewnętrznego, wywoływanych z pamięci bądź tworzonych w wyobraźni na kształt zasłyszanych w rzeczywistości. Podmiot percepcji odbiera niekiedy pewne dźwięki swoim „uchem wewnętrznym”. Kwestia to dyskusyjna, czy w ogóle […]
Zarówno głuchota, jak i niemota są stanami wynikającymi z dwu przeciwstawnych, choć zarazem specyficznie wspólnych, braków. Głuchota – uniemożliwiająca docieranie bodźców słuchowych – staje się znakiem szczególnego rodzaju lęku przybierającego niemal natychmiast charakter metafizyczny. Podobnie sytuacja ma się w przypadku niezdolności mówienia. Tu najbardziej oczywistą konotacją będzie poczucie niemocy twórczej. […]
Wyraz ucho został odziedziczony z psł. *uхo, ušese. W liczbie podwójnej miał on postać *uši, co kontynuuje dzisiejszy wyraz uszy (dwoje uszu). Omawiane słowo ma liczne nawiązania w językach indoeuropejskich, np. lit. ausìs (neoosnowa, (zob. SEJL I 34)), zwykle lm aũsys, łot. àuss, łac. auris, goc. ausō, stwniem. ōra, niem. […]
1. Terminologia psychologiczna odnosząca się do percepcji słuchowej Terminologia psychologiczna związana z percepcją w znacznej mierze jest terminologią przejętą z akustyki (w części dotyczącej opisu dźwięków), z medycyny (anatomii, neurologii itp.) (w części dotyczącej zachowania się ludzkiego organizmu w trakcie procesu percepcji), a także z filozofii percepcji. Uznać należy, że […]
W ujęciu tradycyjnym podstawowe „czasowniki percepcji słuchowej” to takie czasowniki, jak słyszeć, usłyszeć, słuchać, słychać i brzmieć. Są one (z wyjątkiem czasownika niewłaściwego (słychać) podstawą wielu innych czasowników prefiksalnych (np. przesłyszeć się, niedosłyszeć, dosłuchać, przesłuchać, wybrzmieć, zabrzmieć), które nazywają różne aspekty procesu percepcjidźwięków przez człowieka. Tekstowa frekwencja tych wyrażeń wskazuje, […]
Lektura Wizerunku własnego żywota człowieka poczciwego Mikołaja Reja pozwala na stwierdzenie, że opis poznawania i odbierania rzeczywistości za pomocą słuchu nie był ulubionym tematem Nagłowiczanina. Świadczy o tym pojawiająca się w omawianym tekście zaledwie 15-elementowa grupa leksemów dotyczących pola percepcji słuchowej. Jako zapowiedź opisu przebiegu procesu słuchania występuje w Wizerunku […]
Literatura okresu pozytywizmu często wprowadza muzykę i śpiew, niemniej proces ten zakłada funkcjonowanie efektów akustycznych wyłącznie w obrębie świata przedstawionego. Z tego powodu literatura pozytywizmu (nie wyłączając liryki) w zasadniczym stopniu ignoruje foniczne właściwości artystycznego języka, w szczególności zaś fenomeny natury onomatopeicznej. Jeżeli zatem utwory muzyczne (i wokalne) są elementem […]