Opisując K ciała kobiece, Orzeszkowa najczęściej przedstawia jedynie zasłaniające je ubrania, przy tym więcej miejsca poświęca drobiazgowym protokołom z kreacji bohaterek negatywnych, podczas gdy za sygnał dobrego prowadzenia się kobiety wystarcza zwykle krótka wzmianka o K czarnej wełnianej sukni, ozdobionej ewentualnie skromnym białym kołnierzykiem czy dyskretną broszką. Pisarka w charakterystyce […]
Płeć
31 wpisów
Literatura drugiej połowy XIX wieku zaświadcza o dokonującym się wówczas kryzysie tradycyjnie rozumianej męskości. W utworach polskich pozytywistów trudno znaleźć przykłady bohaterów prawdziwie męskich, czy choćby opisy godnych pożądania męskich ciał. W reprezentatywnej pod tym względem nowelistyce Konopnickiej mężczyźni [ K] są zawsze słabi, chuderlawi (Antek w Kryście), sfeminizowani (Ksawery), […]
Najbardziej pierwotny językowy obraz kobiety zakodowany został w najstarszych nazwach odnoszących się do osób płci żeńskiej. Chronologicznie pierwsza żona (psł. żena) i powstała od niej formacja żeńszczyzna (żeński odpowiednik mężczyzny, por. ros. женщина – Vas SE, t. II, s. 46) etymologicznie związana jest z greckim rdzeniem gyn-gen (por. gyne ‘kobieta’ […]
O związku pojęciowej kategorii płci z językową kategoriąrodzaju pisał już Jan N. Baudouin de Courtenay. Według niego rodzaj gramatyczny jest skutkiem animizacji myślenia językowego właściwego Arioeuropejczykom, a zwłaszcza seksualizacji (upłciowienia) wyobrażeń językowych, narzucania rozróżnienia męski – żeński nie tylko ludziom i zwierzętom, ale też roślinom i rzeczom martwym: ten żołnierz, […]
W większości kultur przypisanie ciału jednej z dwóch płci jest punktem wyjścia dla percepcji własnej i cudzej cielesności. Tym samym przekonanie o binarnym nacechowaniu świata zmysłów i seksualności warunkuje mechanizmy poznawcze (Lizurej 2004: 509). Znajduje to odbicie w sztuce figuratywnej, która posługuje się zwykle obrazami ciała o jasno zdefiniowanej płci […]
Deskrypcja kobiecego ciała w nowelach Konopnickiej dokonywana jest zawsze z wyraźnie kobiecego punktu widzenia, a opisy bohaterek są czułe i wnikliwe, nierzadko zdradzające rodzaj zmysłowej fascynacji. Szczególnie wyraźne jest to w Józefowej, gdzie otwierający nowelę, szczegółowy opis wyglądu bohaterki jest pełen uwag wyrażających nieukrywany zachwyt ze strony narratorki: wspaniały, lekko […]
Druga połowa XIX wieku to okres bezprecedensowego rozkwitu prostytucji, która w Królestwie Polskim była legalna i poddana nadzorowi polityczno-sanitarnemu. Pomimo dokumentowanej w Dziennikach Żeromskiego czy Kronikach Prusa stałej, nachalnej obecności prostytutek w pejzażu miejskim przełomu XIX i XX wieku, w prozie tej epoki są one zwykle bohaterkami dalszego planu, pozbawionymi […]
Bohaterami informacji (W niniejszym opracowaniu terminu informacja używam „na oznaczenie zbioru wypowiedzi zróżnicowanych gatunkowo, ale spokrewnionych zarówno w sposobie ujmowania świata, w zakresie podstawowych intencji, jak i wyznaczników stylistycznych”. Ekwiwalentem terminologicznym tak rozumianej informacji jest określenie gatunki informacyjne. ) prasowych są ludzie – sprawcy, uczestnicy, osoby w jakiś sposób związane […]
Rodzaj naturalny (płeć) może mieć osobne eksponenty leksykalne, wyrazy w odpowiednim rodzaju gramatycznym – męskim lub żeńskim, niespokrewnione morfologicznie. Należą do nich osobowe nazwy własne – imiona męskie i żeńskie, np. Adam i Ewa, Piotr i Anna, Jan i Magdalena, Jerzy i Elżbieta. Istnienie urzędowych spisów imion, które można nadawać […]
Wśród językowych wykładników płci męskiej wyróżnić można: 1. Męskie dane personalne (Ten typ wykładnika wystąpił 113 razy w „Polityce” i 54 razy w „Wysokich Obcasach”.), np. [1] Rzecznik częstochowskiej prokuratury Romuald Basiński tak tłumaczy decyzję swojego kolegi: – W sprawie jest za dużo wątpliwości, aby rozstrzygał je prokurator. (P 20/2003, […]