Zapachy dotyczą dwóch aspektów istnienia świata przedstawionego prozy socrealistycznej: postaci i przestrzeni. W wypadku przestrzeni mogą one – współkonstytuować płaszczyznę scenerii i płaszczyznę sensów naddanych (Sławiński 2000: 198 i nast.]. W wypadku postaci mogą stanowić element charakterystyki bezpośredniej, względnie pośredniej, gdy zapach – w sposób zmetaforyzowany – odsyła do jakichś […]
Dieta
7 wpisów
Na mapie polskiego pozytywizmu to właśnie Bolesław Prus zajmuje absolutnie wyjątkowe miejsce, jeśli idzie o powiązanie przedstawień zmysłu smaku z postulatami dietetyki oraz higieny i racjonalności odżywiania. Szczególnie tam, gdzie pisarz mógł przemawiać bezpośrednio własnym głosem – a więc w kronikach i felietonach – po wielokroć dawał do zrozumienia, że […]
Proza Henryka Sienkiewicza jest bodaj najlepszym unaocznieniem powiązania zmysłu smaku z odczuciami odrazy i abominacji. Podczas gdy u Elizy Orzeszkowej i Bolesława Prusa pojawiają się one głównie jako odprysk rozpowszechnionych w drugiej połowie XIX wieku dyskursów higienistycznych, to u autora Quo vadis wydają się znamionować szczególny kulturowy lęk przed obcością […]
Spośród wszystkich zmysłów smak wydaje się najtrudniejszym i najmniej uchwytnym przedmiotem analizy – przede wszystkim ze względu na swoje głębokie zakorzenienie w estetyce filozoficznej, głównie XVIII i XIX wieku. Jako władza osądu piękna, a w dalszej kolejności synonim gustu, wyrafinowania, wykwintności czy ogłady, smak ma często niewiele wspólnego z fizjologicznym […]
Smak jest kategorią, która z uwagi na swoje konotacje estetyczne nader często występuje w literaturze w innych rolach niż związane po prostu z sytuacją stołu i biesiady – i w twórczości Orzeszkowej znaleźć można całe mnóstwo takich właśnie, w dość odległy sposób powiązanych ze zmysłem fizjologicznym, użyć smaku. Jednym z […]
W schyłkowej epoce XIX w. zjawisko emancypacji kobiet stawało się powoli faktem. Dążenie do rewizji dyskryminujących kobiety przepisów prawa cywilnego, walka o uzyskanie praw wyborczych, odnotowany wzrost liczby studentek z mniejszą lub większą intensywnością prowadziły do redefinicji roli kobiet w modernizujących się społeczeństwach Europy, w tym Polski. Jednocześnie procesy emancypacyjne […]
Słowo „zapach” w języku polskim kojarzone jest przede wszystkim z wonią przyjemną, mimo że zakres semantyczny tego pojęcia obejmuje całą gamę wrażeń węchowych, jakie człowiek jest w stanie odebrać. Mówiąc o zapachu wsi w nurcie dwudziestowiecznej prozy chłopskiej, należy mieć na uwadze ten szerszy zakres znaczeniowy przywołanego pojęcia, bowiem pisarze […]