Literacki wizerunek gruźlicy ma swój awers i rewers: z jednej strony cechuje ją silna somatyzacja, z drugiej – za sprawą sugestywnych metafor o romantycznej proweniencji – postrzegana bywa jako choroba duszy. Transgresja ciała wypływa z kilku czynników. Po pierwsze przywykło się sądzić, że gruźlica dotyczy przede wszystkim płuc i właśnie […]
Choroba
32 wpisy
Intensywny, nierzadko dramatyczny przebieg chorób zarazowych powodował, że miały one niebywały wpływ na przemiany społeczne, kulturowe, gospodarcze. Jednocześnie zjawisko epidemii bardzo często obecne było w sztukach wizualnych i literaturze. W starożytności i średniowieczu najczęstszą epidemią była dżuma, w renesansie – syfilis i poty angielskie, natomiast od XVII wieku nastał okres […]
Żebracy należeli w wiekach średnich i czasach nowożytnych do grupy tzw. „ludzi luźnych” (zob. Grodziski 1961), w języku polskim nazywano ich włóczęgami, wagabundami, wałęsami, wagusami, wolnicami, wolicami. Tworzyli odrębną społeczność, zakładali specjalne korporacje, co ułatwiało pozyskiwanie jałmużny, posiadali również hermetyczny język gestów i tajną mowę (pierwsze wzmianki o języku używanym […]
Ważnym komponentem tradycyjnej wiedzy ludowej były przekonania związane z lecznictwem (Moszyński 2010: 71; Tylkowa 1981), których kształt zdradzał typowy dla mieszkańców dawnej wsi polskiej synkretyzm światopoglądowy. Rozwijana w oparciu o obserwacje płynące z zaangażowania poszczególnych zmysłów medycyna chłopska łączyła w sobie poglądy sprzeczne z naukowym rozumieniem problemów zdrowia i choroby, […]
Owłosienie nadmierneuogólnione (hypertrichosis congenita universalis (Ten typ schorzenia nazywany jest również owłosieniem płodowym (hypertrichosis foetalis) bądź rzekomym nadmiernym owłosieniem mieszkowym (pseudohypertrichosis lanuginosa).)) należy do rzadkich chorób wrodzonych. Objawia się uogólnionym porostem włosów w pewnych okolicach skóry lub na całej powłoce skórnej. Osoby dotknięte tym schorzeniem już od średniowiecza nazywane były […]
Jednym z ważnych przeżyć związanych z romantycznym doświadczeniem ciała jest łącząca się z nim trauma, uraz psychiczny, który wynika z cierpienia ciała czy też poczucia łączącego się z nim ograniczenia. O takim urazie świadczyć będzie bądź częste powracanie związanych z nim tematów korporalnych w twórczości pisarza, bądź specyficzne fantazmatyczne opracowanie […]
Wśród wykreowanych przez Leśmiana bohaterów wyróżnia się grupa istot z różnego rodzaju cielesnymi deformacjami, stworzeń nie mieszczących się w świecie Normy. Samą swoją obecnością szpecą one „przystojność przestworza”, jak ów Dusiołek z Łąki z roku 1920 – z pyskiem „z żabia ślimaczym”, z „zadem tylim, co kwoka, kiedy znosi jajo”, […]
Choroba w świecie wykreowanym przez Leśmiana jest nieodstępnym towarzyszem większości bohaterów, czy są to istoty ludzkie – kulawy Żołnierz, nędzarz na wózku, bohaterowie Pieśni kalekujących z Łąki 1920 (Leśmian 2000: 251-253, 243-244), dwoje ludzieńków, co „zachorzeli tak bardzo, jak nikt dotąd na świecie” (Leśmian 2000: 270), czy byty baśniowe z […]
Polskie Towarzystwo Eugeniczne (dalej PTE) powstało na początku lat 20. ze stowarzyszeń społeczno-lekarskich zawiązanych na przełomie XIX/ XX w. W latach międzywojennych PTE działało bardzo prężnie; dysponowało własnym periodykiem „Zagadnienia Rasy” (przemianowanym w 1938 r. na „Eugenika Polska”), kinem „Urania” ulokowanym nieopodal Uniwersytetu Warszawskiego na ulicy Nowy Świat, urządzało kursy […]
W schyłkowej epoce XIX w. zjawisko emancypacji kobiet stawało się powoli faktem. Dążenie do rewizji dyskryminujących kobiety przepisów prawa cywilnego, walka o uzyskanie praw wyborczych, odnotowany wzrost liczby studentek z mniejszą lub większą intensywnością prowadziły do redefinicji roli kobiet w modernizujących się społeczeństwach Europy, w tym Polski. Jednocześnie procesy emancypacyjne […]