Zasadniczą przesłanką francuskiego malarstwa impresjonistycznego była zmysłowa – wzrokowa – percepcja rzeczywistości i rejestracja na płótnie zmienności wrażeń optycznych odbieranych w trakcie subiektywnego, biernego oglądu. Sytuując impresjonizm w perspektywie zmysłocentrycznej, wśród przyjętych przez artystów (m.in. Claude Monet, Edgar Degas, Auguste Renoir) założeń, należy podkreślić znaczenie subiektywnej percepcji współczesnej rzeczywistości, wzrokowego […]
Ekspresja
6 wpisów
Fizjologia krzyku Motyw krzyku często pojawia się w twórczości Stanisława Przybyszewskiego. Jego znaczenie sytuuje się w przestrzeniach teoretycznych (koncepcja sztuki wykrzyku duszy), estetycznych i literackich. Punkt wyjścia semantyzacji i wizualizacji krzyku jest wszakże fizjologiczny. Przybyszewskiego interesowała geneza mowy ludzkiej, źródła i formy pierwszych dźwięków wydawanych przez pierwotnego człowieka, i stworzył […]
Kolorystyczna narracja Reymonta o mieście nie jest jednolita i pozwala przyjąć kilka ścieżek interpretacyjnych. 1. W układzie diachronicznym utwory Reymonta o mieście pokazują, jak pisarz modyfikował swoje doświadczenie koloru, jak rozwijał literackie możliwości jego wykorzystania. W najwcześniejszych opowiadaniach, W aptece (1890) i Synu szlacheckim (1892), barwy nie odgrywają żadnej roli […]
Krytycznoliteracka tradycja pozytywistyczna była w Młodej Polsce, a zwłaszcza w pierwszym dziesięcioleciu epoki, nieustannym źródłem odniesień (por. Gaworska, Ihnatowicz, Klemm 1986: 181), krytycy młodopolscy korzystali z wypracowanych przez pozytywistów rozwiązań tak w sferze koncepcji teoretycznych, jak schematów argumentacyjnych. Jednym z głównych rysów pozytywizmu było jego nakierowanie na poznawczość, co przejawiało […]
Metafory tego typu – zwłaszcza frazeologizmy związane z pulsem, tętnem, sercem – młodopolska krytyka literacka odziedziczyła po pozytywizmie (ich rodowód jest oczywiście jeszcze starszy). I tak np. Piotr Chmielowski pisał o poezji: „owe tętnice silnie pulsujące” (Chmielowski 1985: 86), u Elizy Orzeszkowej „tętna i tchnienia” odnoszą się do inspiracji czerpanych […]
Literatura okresu pozytywizmu często wprowadza muzykę i śpiew, niemniej proces ten zakłada funkcjonowanie efektów akustycznych wyłącznie w obrębie świata przedstawionego. Z tego powodu literatura pozytywizmu (nie wyłączając liryki) w zasadniczym stopniu ignoruje foniczne właściwości artystycznego języka, w szczególności zaś fenomeny natury onomatopeicznej. Jeżeli zatem utwory muzyczne (i wokalne) są elementem […]