Dążność do syntezy sztuk, wyobraźnia synkretyczna, transponowanie wrażeń i myślenie na zasadzie powszechnych powinowactw były charakterystyczną cechą epoki Młodej Polski, zwłaszcza symbolizmu (zob. Podraza-Kwiatkowska 1975: 247-249, 290-293). Bardzo znana była koncepcja powszechnych powinowactw, popularnością cieszyły się literackie transpozycje muzycznych form, czy poetyckie ekfrazy, synestezja wykorzystywana była jako jeden z ważniejszych […]
„Z psychologii jednostki twórczej”
3 wpisy
W twórczości Stanisława Przybyszewskiego krew i serce to najważniejsze obrazowe media w komunikowaniu emocji i znaczeń. Wykorzystywane są do określenia „ofiarnego” losu twórcy, wskazują na dzieło sztuki „pisane krwią”, są najsilniejszą więzią łączącą kochanków, pępowiną scalającą jednostkę twórczą z rodzinną ziemią, metaforą jądra ziemi, a nawet wszechświata. Przybyszewski świat postrzega […]
Degeneracja i autoobserwacja Stanisław Przybyszewski już projektując „matrycę” jednostki twórczej założył, że u źródeł genialności tkwi choroba. W swym debiutanckim eseju poddaje fizjologicznej analizie, z perspektywy „lekarza-klinicysty”, konstytucję psychiczną geniusza. Zaczyna od osobowości Fryderyka Szopena, który jest dla niego „najznaczniejszym wyrazicielem duszy histerycznej, wyrazicielem zaburzeń chorych nerwów, jątrzących mąk, nieumiejscowionych […]