Głównym źródłem wiedzy o świecie i człowieku aż do XVII wieku pozostawały Biblia oraz pisma filozofów greckich. Szczególnym i niepodważalnym autorytetem cieszyli się zwłaszcza Platon i Arystoteles, których myśl przeniknęła do kultury europejskiej poprzez medium arabskie. Platon postrzegał niebo jako byt niepowtarzalny (universum: unus – jeden, sum – jestem), święty, […]
polisensoryczność
170 wpisów
Sensualne środowisko muzeum otwartego jest polisensoryczne, wzrok jest tutaj powiązany z dźwiękiem, dotykiem, zapachem (w zależności od idei ekspozycji), zaś odbiorca staje się aktywnym uczestnikiem wystawy (częstokroć od niego zależy powoływanie do życia dzieł, a nawet części ekspozycji). Pojawienie się jakościowo innego środowiska ekspozycyjnego należy wiązać z nowym sposobem prezentacji […]
Kontynuowany w języku polskim i innych językach słowiańskich psł. czasownik čȕti, čȕjǫ już w epoce prasłowiańskiej był wyrazem motywującym liczne derywaty: iterativum čuvati i pochodne od niego čuvьstvo, causativum čaviti (< *čě2viti) występujące w części południowo-zachodniej prasłowiańszczyzny , ekspresywne intensivum čuchati oraz utworzone od niego inchoativum čuchnǫti i nomen actionis […]
Termin „synestezja” (z gr. syn – razem, aisthesis – czucie, postrzeganie) oznacza mimowolną, dziedziczną i występującą stosunkowo rzadko (częściej u kobiet niż u mężczyzn, częściej u osób lewo- niż praworęcznych) skłonność ludzkiego umysłu do łączenia wrażeń wywoływanych przez jeden ze zmysłów z wrażeniami wiążącymi się zazwyczaj z innymi doświadczeniami zmysłowymi […]
Różne sposoby odczuwania architektury wynikają z uszeregowania zmysłów, które są przez nią uruchamiane: uprzywilejowania jednych (wzrok), a upośledzenia innych (według hierarchii: słuch, dotyk, węch). Dopiero od końca XX wieku w projektowaniu architektury miejsce perspektywy wzrokocentrycznej zajmować zaczęły także inne zmysły, czyniąc z architektury obszar nieznanych wcześniej lub niedostatecznie eksploatowanych doznań. […]
Teoria architekta Juliusza Żórawskiego (1898-1967) zawarta w jedynej jego książce O budowie formy architektonicznej (1943, publ. 1962) jest pionierską w polskiej teorii architektury, oryginalną próbą połączenia psychologii i architektury. Sformułowana w okresie, gdy podobne koncepcje pojawiły się także na Zachodzie, wyróżnia się na tym tle przejrzystością i siłą przekonywania (Tatarkiewicz, […]
Mieczysław Wallis (1895-1975), historyk sztuki, krytyk i estetyk, opracował oryginalną koncepcję przeżyć i wartości estetycznych, opartą na interdyscyplinarnym modelu badań estetycznych, wiążącym hermeneutykę z analizą semiotyczną oraz elementami bliskimi teorii archeologii wiedzy Michela Foucaulta (Pękala 2004: IX, XXVIII). Jego nowy program „estetyki otwartej”, pluralistycznej, świadomej „wiecznej prowizoryczności własnych ustaleń”, zmierzał […]
W celu uzyskania określonego efektu: wzmożonego odczuwania przestrzeni, zaskoczenia widza i wywołania u niego nowych odczuć, architektura i sztuka współczesna zaczęły wykorzystywać zmysł kinestetyczny, sięgając do działań formalnych mających specyfikę „wirusów”, które zakłócają „normalne” poczucie równowagi. „Wirusy”, przejęte przez sztukę i architekturę z praktyk temporalnej architektury rozrywkowej (gabinety lustrzane; groty […]
Powstający od 1974 roku projekt Spatium Gelatum Zbigniewa Oksiutypoczątkowo opracowywany był na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, a obecnie realizowany jest we współpracy z Uniwersytetem w Kolonii i Instytutem Maxa Plancka. Spatium Gelatum to wykonane z biologicznych polimerów roślinnych (celuloza) i zwierzęcych (kolagen) przestrzenie architektoniczne, określane przez autora jako „habitat przyszłości”. […]
Jedną z opozycji organizujących twórczość poetycką Tadeusza Peipera tworzy zderzona z pojęciowością sensualność. Uznawany za autora poezji abstrakcyjnej, rozumowej, odbierającej konkretom ich fizyczność oraz aktywizującej pojęciową, a nie emocjonalną stronę słów, okazuje się jednocześnie Peiper poetą w szczególny sposób nastawionym na zmysły. Janusz Sławiński, analizując język poetycki Awangardy Krakowskiej, pisał […]