Jednym z najważniejszych pytań formułowanych przez historię sztuki pozostaje związek pomiędzy rzeczywistością a jej reprezentacją w dziele. Relacja świata przedstawionego do natury jest najczęstszym wyznacznikiem stylów, kierunków i szkół w sztukach plastycznych. Punktem wyjścia pozostaje tu realizm rozumiany jako „odtwarzanie rzeczywistości w sposób obiektywny, zgodny z bezpośrednią obserwacją natury” (Sieradzka […]
Iluzja
7 wpisów
Wytwory sztuk plastycznych działają nie tylko na wyobraźnię, lecz także na zmysły odbiorcy, który w układzie barwnych plam, refleksach światła, splocie linii i bogactwie faktur odnajduje echo swych cielesnych doświadczeń. Sensualne pobudzenie w kontakcie z dziełem nie jest jednak tożsame z doznawaniem świata materialnego, bo w sztuce to, co widzialne […]
Wrażenia wzrokowe w poezji Macieja Kazimierza Sarbiewskiego można rozpatrywać biorąc pod uwagę zarówno refleksję nad wzrokowym postrzeganiem rzeczywistości, nad działaniem zmysłu wzroku oraz nad funkcjami oka, jak i swego rodzaju „malowanie słowem” czyli świat kształtów, barw i świateł dostrzegalny w tej poezji. Osobne zagadnienie stanowi emblematyczność poezji Sarbiewskiego, nierozważana tu […]
Oświeceniowy sensualizm przyznaje zmysłowi wzroku istotną rolę w poznaniu rzeczywistości, chociaż niemal zawsze uzupełniany jest on przez inne zmysły. Sam wzrok i jego organ, czyli oko, fascynowały myślicieli i pisarzy oświecenia, prowadząc do formułowania problemu ich efektywności jako narzędzia poznania prawdy. Świadczy o tym zainteresowanie przypadkami osób niewidomych od urodzenia, […]
„Ginie przez własne oczy” (Metamorphoses III 440) – pisze Owidiusz o Narcyzie, opowiadając jego dzieje w trzeciej księdze Metamorfoz (I w. n.e.), obok historii innych postaci, których cierpienie wiąże się ze zmysłem wzroku (Akteona, Semele, Tejrezjasza, Penteusza). Urodziwy młodzieniec ukarany za nieczułość zakochuje się we własnym odbiciu, w którym nie […]
Wzrok był w zgodnej opinii romantyków zmysłem najważniejszym: to dzięki niemu poznawali zewnętrzny świat, określali tożsamość własną oraz innych (wierząc, jak się zdaje, w prawdziwość przysłowia, które mówi, że „ oczy są zwierciadłem duszy”), docierali wreszcie do tego, co w świecie oraz w człowieku ukryte, niejawne. Naturalną konsekwencją takiego przekonania […]
Bolesław Leśmian i Leopold Staff wielokrotnie i na różne sposoby podejmowali motyw odbicia w wodzie czy lustrze, wpisując go w swój świat wyobraźni. W chwili, gdy dwudziestowieczne zagadnienia epistemologiczne i metafizyczne nie dawały się już zawrzeć w mającym romantyczne źródła motywie poetyckim zwierciadlanego podwojenia, w poezji pojawiły się skomplikowane systemy […]