Zasygnalizowane w tytule hasła dwa podstawowe terminy: „odbicie” i „zwierciadło” mieszczą się w szeroko rozumianej problematyce wzroku. W malarskich alegorycznych przedstawieniach pięciu zmysłów lustro jest alegorią wzroku. Musimy pamiętać, że między „odbiciem” i „zwierciadłem” istnieje zarówno związek przyległości: każde zwierciadło odbija jakieś obrazy, jak i rozdzielność: nie wszystkie odbite obrazy […]
Spojrzenie
27 wpisów
Wśród doświadczeń sensualnych zapisanych w lirykach Bolesława Leśmiana – doznania związane z patrzeniem należą do najczęściej przywoływanych i najistotniejszych. Można byłoby powiedzieć, że cały przedstawiony w poezji Leśmiana świat nieustannie patrzy i jest oglądany – patrzą brzozy, krzewy i kwiaty; chabry chcą wedrzeć się do oczu sarny, by łeb jej […]
Wytwory sztuk plastycznych działają nie tylko na wyobraźnię, lecz także na zmysły odbiorcy, który w układzie barwnych plam, refleksach światła, splocie linii i bogactwie faktur odnajduje echo swych cielesnych doświadczeń. Sensualne pobudzenie w kontakcie z dziełem nie jest jednak tożsame z doznawaniem świata materialnego, bo w sztuce to, co widzialne […]
Doznania zmysłowe towarzyszące patrzeniu, choć także te, które łączą się ze słuchaniem i z odczuwaniem bólu – są w poezji Bolesława Leśmiana najczęstszym sposobem doświadczania tego, co niepoznawalne, niewidzialne, niesłyszalne i niewypowiadalne. Autora Sadu rozstajnego uznać można za poetę epifanii, przeżyć metafizycznych, poetę obdarzonego rzadką umiejętnością ujmowania tego, co nie […]
Pełnia, rozumiana w poezji Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza jako dążenie do objęcia i oddania w słowie całości i nieskończoności bytu, naprowadza na myślenie filozoficzne, metafizyczne czy teologiczne. Wiąże się także ze szczególną intensywnością ludzkiego doświadczenia w jego somatycznym wymiarze, a intelektualnej refleksji sprzyja zwłaszcza zmysłowy odbiór świata, testujący możliwości […]
Symbolika oka w liryce Młodej Polski oscyluje od znaku możliwości objawienia, poznania, wewnętrznej głębi, przez epistemologiczny potencjał ukryty w ślepocie, po ekwiwalent uwikłania w cielesność, niemożność wykroczenia poza samego siebie i wreszcie po martwotę. Oko jako element ciała służy budowaniu wyrazistych metafor; powiązane jest wtedy bowiem nie tylko z obarczoną […]
Spojrzenie w twórczości Gabrieli Zapolskiej nie jest neutralne, ma płeć. Pisarka wielokrotnie i na różne sposoby wskazuje „różnicę między męskim i kobiecym patrzeniem.” (Kłosińska 1999: 39) Różnica ta ujawnia się w trzech, związanych z wymianą spojrzeń bądź samym patrzeniem, wymiarach: podmiotowym, eksploracyjnym i komunikacyjnym. Dynamika seksualnej różnicy płci, zapisanej w […]
Aspekt postrzegania wzrokowego w prozie Władysława Lecha Terleckiego pojawia się przede wszystkim w kontekście poznawczym. Choć występuje też motyw deformacji widzenia jako przejawu opresyjnej siły historii, której podlegają bohaterowie, postrzeganie wzrokowe związane jest jednak najczęściej z różnie wykorzystywanym motywem zwierciadlanego odbicia. Protagoniści obserwują własne odbicie w lustrze, a ten obraz […]
Wacław Bojarski, jeden z „dwudziestoletnich poetów Warszawy”, autor wierszy i poematów prozą (ale i prozaik-nowelista) w liście do Anny Schnirstein zawarł następujące wyznanie: Wacław Bojarski : List do Anny Schnirstein: 18 Pisze mi się bardzo ciężko. Co za męka, co za męka cholerna! Jak ja jeszcze nic nie umiem! Zdarza […]
O doniosłej roli wzroku w językowym obrazie relacji międzyludzkich dowodzą takie m.in. formuły pożegnalne, jak do widzenia, do zobaczenia, w które wpisana jest prognoza spotkania, utożsamionego z ponownym kontaktem wzrokowym (tak jakby inny rodzaj kontaktu nie miał znaczenia). Podobny wniosek o prymacie wzroku wyciągnąć można z analizy zwrotów stosowanych w […]