W Buszu po polsku, debiutanckim zbiorze reportaży Ryszarda Kapuścińskiego wydanym w 1962 rokuaktywnośćsłuchowa reportera jest ważną częścią poznawania i interpretowania świata, którego doświadcza reporter podróżujący po Polsce. Wrażenia audialne zapisywane są na kilka sposobów i funkcjonują na różnych poziomach literackiej komunikacji (narrator – bohater – czytelnik). Po pierwsze narrator jawi […]
Dźwięk
86 wpisów
Podstawowa konwencja odbioru audialnego, właściwa dla teatru dramatycznego (odróżnianego od opery), czyli teatru, w którym głównym nośnikiem sensu jest słowo literackie wypowiadane przez aktora, ukształtowała się w kręgu zachodnioeuropejskim w wieku siedemnastym. Konwencja ta, polegająca na emisji i słuchaniu scenicznej deklamacji tekstu dramatu (z wszelkimi konsekwencjami niedoskonałości, które ten typ […]
Funkcję milczenia w dramacie Młodej Polski można badać w powiązaniu z otaczającym je słowem (przemilczenie, niedomówienie, pauza, milczenie przejawiające się w mowie niespójnej i gadatliwej), z drugiej strony – w powiązaniu z kodem pozawerbalnym, na przykład ruchem, gestem, dźwiękiem, obrazem. Trzeba przy tym odróżnić artystyczne wyeksponowanie milczenia, od, naturalnego dla […]
Hałas okazuje się zazwyczaj domeną kulturowego nieuporządkowania. Ogłusza, paraliżuje zmysły, wzbudza poznawczy niepokój brakiem czytelnego źródła, przewidywalnego celu i wyobrażalnego sensu, w konsekwencji zaś rodzi strach. Zarazem jednak staje się także symptomem współczesnej cywilizacji, nieuniknioną – choć kosztowną – ceną postępu naukowo-technicznego, produktem mechanizacji życia oraz industrializacji społeczeństwa. Towarzyszy on […]
Rock, a mówiąc poprawniej rock and roll, którego rock jest kulturowym i pojęciowym residuum, okazuje się ostatecznie elektrycznym hałasem. Swą hałaśliwość dziedziczy po jazzie, z którego narodził się w wyniku stopniowych, choć krótkotrwałych, przemian amerykańskiej kultury popularnej. Jego cechą immanentną jest natomiast „elektryczność” – a dokładniej elektryczna amplifikacja instrumentów muzycznych, […]
Jazz oznacza hałas. I choć obecnie postrzega się go głównie jako „jeden z podstawowych stylów w wokalno-instrumentalnej muzyce rozrywkowej” (Wolański 2000: 124) , do niedawna zaś jeszcze pisano w polskich słownikach, że jest to „muzyka amerykańska wywodząca się z pieśni religijnych i świeckich, głównie murzyńskich” (Kopaliński 1971: 349), umieszczając go […]
Szum oznacza chaos. Wedle ustaleń semiologii i teorii informacji bowiem szum „jest to zakłócenie powstające w kanale i mogące przeinaczyć fizyczną strukturę sygnału” (Eco 1972: 34). Jego obecność w komunikacie artystycznym jest postrzegana jako brak uporządkowania, błąd lub pozostające poza kontrolą autora wtargnięcie przypadku, nierzadko traktowane jako świadectwo warsztatowych niedostatków […]
W obrębie semantyki języka nie jest możliwe sensowne analizowanie znaczenia ciszy i milczenia (przy czym założyć można, że milczenie jest pojęciem węższym), ponieważ znaczenie jako takie przypisane jest do formy (dźwiękowej, graficznej), a nie jej braku. Tak o znaczeniu milczenia pisał Jacek Juliusz Jadacki: Jacek Jadacki : O pojęciu milczenia: […]
W twórczości literackiej Norwida synestezja pojawia się najczęściej w opisach przestrzeni przedstawionej. Najwięcej takich opisów odnaleźć można w poematach. Niemal zawsze jednym z członów synestezyjnych połączeń są opisy barw. W Quidamie synestezjaczęsto jest zespoleniem doznań wzrokowych ( barwnych) i dźwiękowych: Cyprian Norwid : Quidam: 139 I znów fontanny tylko łzy […]
Rymy dla oka – rymy dla ucha: para określeń ugruntowana pod wpływem poetyki klasycystycznej i związana z refleksją nad udziałem różnych zmysłów (także odbioru niesensorycznego, czysto intelektualnego) w percepcji rymu. Główny trzon w tej parze stanowiła kategoria rymów dla oka, ponieważ wiązała się ona z (faktycznym lub tylko hipotetycznym) zakwestionowaniem […]