Percepcja kinestetyczna stanowi ważny aspekt ucieleśnionej wiedzy kulturowej, a zarazem kulturowo warunkowany somatyczny modus uwagi w przestrzeni, którą określa cielesna obecność innych.Ucieleśnienie nie ogranicza się bowiem wyłącznie do czynności fizjologicznych i/ lub aktywności mózgowej, ale konstytuowane jest także przez powtarzalne wzorce czynności kinestetycznych i propriocepcyjnych. Zmysł kinestetyczny umożliwia rozpoznawanie ruchu […]
Empatia
9 wpisów
Terminem „figura in transi” określa się przedstawienie nagich zwłok, często w stanie rozkładu. Jest to motyw występujący w sztuce późnego średniowiecza i czasów nowożytnych, zwłaszcza w dobie baroku. Obrazy sztywnego zmumifikowanego ciała lub gnijącego, toczonego przez robaki trupa silnie oddziałują na wyobraźnię i emocje widza poprzez wywołujące odruch obrzydzenia bodźce […]
Jeden z pierwszych utworów Haliny Poświatowskiej zawiera bardzo istotny dla jej poetyckiego odczuwania obraz: Halina Poświatowska : W słońcu południa (z tomu ”Hymn bałwochwalczy”): 23 dziewanna włosami ze złotawłosami z rudej czerwieniowinęła szyjępręży zielone piersina smagłym ciele ziemi dziewanna nie zna wstydudziewanna jest trawązmarszczkami z promienirozkwita dziewanna pod jasnym niebemgnie […]
Opisywanie wrażeń odbiorczych w kategoriach somatyczno-fizjologicznych, czyli przedstawianie ich jako reakcji cielesnej (przyspieszone bicie serca, zatrzymany oddech, dreszcze etc.), nie jest ani szczególną własnością epoki Młodej Polski, ani nawet szczególną własnością dyskursu krytycznoliterackiego, opiera się bowiem na rozpowszechnionym i nienowym zwyczaju językowym (por. metafory w mowie potocznej: „zapierać dech w […]
Krytycznoliteracka tradycja pozytywistyczna była w Młodej Polsce, a zwłaszcza w pierwszym dziesięcioleciu epoki, nieustannym źródłem odniesień (por. Gaworska, Ihnatowicz, Klemm 1986: 181), krytycy młodopolscy korzystali z wypracowanych przez pozytywistów rozwiązań tak w sferze koncepcji teoretycznych, jak schematów argumentacyjnych. Jednym z głównych rysów pozytywizmu było jego nakierowanie na poznawczość, co przejawiało […]
Od razu na początku trzeba zaznaczyć, że – mimo iż problematyka empatyczności rozpościera się na obszary pozaosobowe: dotyczy przedmiotów czy świata natury – niniejsze hasło zostało jednak ograniczone do przyjętych w tekstach literackich perspektyw antropocentrycznych. Pojęcie „narracja empatyczna” może być stosowane w różnych znaczeniach wynikających zarówno z przekształceń w obrębie […]
Propriocepcja zaliczana jest do tych modalności zmysłowych, które często nie mieszczą się w tradycyjnie wyznaczanej, umownej i historycznie oraz kulturowo zmiennej liczbie zmysłów. Rzadko funkcjonuje również w potocznej świadomości jako modalność zmysłowa. Bywa utożsamiana lub mylona z kinestezją, gdyż oba terminy stosuje się dla określenia specyfiki percepcji w odniesieniu do […]
Sfera doświadczeń zmysłowych, zarówno własnych, jak i tych obserwowanych w świecie, bywała przez wielu poetów współczesnych konfrontowana z refleksją etyczną. Powtarzającym się motywem tych konfrontacji okazywała się chęć zrozumienia, na czym polega szczególny splot łączący często zmysłowość z moralnym indyferentyzmem. Rozmaite oceny tej zależności znajdowały odzwierciedlenie w sposobach odbierania zmysłowych […]
Podglądanie jest rodzajem percepcji wzrokowej, jaka pozostaje (przynajmniej do pewnego momentu) ukryta dla tych, którzy są jej obiektem. Literatura pozytywizmu nadaje tym sytuacjom charakter zarówno przypadkowy, jak również zamierzony, ale każde z tych rozwiązań – w przeciwieństwie do podsłuchiwania – zakłada obecność postaci, które już są sobie znane, nawet jeśli […]