Jak udowodnił Ryszard Koziołek, „Sienkiewicz jest pisarzem w literaturze polskiej absolutnie wyjątkowym, jeśli idzie o umiejętność przedstawiania przemocy, która – choć często makabryczna i naturalistycznie ukazywana – powoduje u czytelnika wrażenie grozy pomieszanej z przyjemnością” (Koziołek 2009: 258-259). Efekt ten osiąga powieściopisarz dzięki unikaniu mówienia o cierpieniu. W licznych brutalnych […]
Tortury
9 wpisów
Demonologia ludowa to zbiór wierzeń w istoty demoniczne oraz zespół praktyk magiczno-religijnych podejmowanych przez ludzi w celu ochrony i obrony przed tymi istotami. Ludowe wierzenia demoniczne wytyczają granicę wyobraźni społeczności tradycyjnej w zakresie transformacji ciała ludzkiego za życia i po śmierci. Źródła demonologii Demonologia chłopska charakteryzuje się olbrzymim bogactwem i […]
Przeraźliwe echo trąby ostatecznej autorstwareformataKlemensa Bolesławiusza (ok.1625-1689 (Kopeć 2010)) to barokowy poemat eschatologiczny, wydany po raz pierwszy w 1670 roku w Poznaniu. Utwór składa się z sześciu kolejnych cząstek – ech, opisujących quattor hominum novissima – cztery rzeczy ostateczne człowieka, i inspirowany jest średniowiecznymi wizjami, o czytelnej funkcji dewocyjno-dydaktycznej ( […]
Młoda Polska zafascynowana była w znacznie większym stopniu bezcielesnością i odcieleśnianiem niż fizjologicznymi obrazami ciała. Równocześnie jednak bardzo często taka tendencja owocowała efektami skrajnie przeciwstawnymi, a mianowicie skłonnością do ucieleśniania duszy, ukazywania jej czasem nawet za pomocą języka anatomii i pojmowania w kategoriach odczuwania cielesnego właśnie (Stala 1994: 227–237). Dotyk […]
Kara śmierci to najstarszy sposób uwalniania państwa lub społeczeństwa od niepożądanych jednostek – rękami kata lub za pomocą ognia, wody i ziemi. Była ona zasądzana przede wszystkim wobec buntowników; osób spiskujących przeciw władcy i władzy; planujących lub realizujących zamach na życie monarchy lub urzędników państwowych; dopuszczających się różnorakiej zdrady i […]
Pojęcie tortur obejmuje zespół praktyk procesowo-karnych, które były środkiem pozyskiwania zeznań i przyznania się do winy od podejrzanych lub oskarżonych, niekiedy także – zasądzonym sposobem wymierzenia kary. Tortury z założenia miały prowadzić do skrajnego psychofizycznego udręczenia człowieka poprzez zadawanie mu bólu, najczęściej przy pomocy zaprojektowanych do tego celu – mniej […]
W swoich dziełach filozoficznych Witkacy rozróżniał dwa rodzaje odczuć cielesnych: zewnętrzny i wewnętrzny dotyk, czy mówiąc inaczej: czucia cielesne wewnętrzne i zewnętrzne (Witkiewicz 2003: 14). Pogląd na cielesność to centralny punkt jego filozofii, którą określał jako monadologię. W Witkacowskiej monadologii, traktowanej przez autora jako filozofia realistyczna, czyli opierająca się na […]
Dotykiem w utworach Witkacego rządzi leptofobia, czyli niechęć do dotyku. Z leptofobii wynika ambiwalencja wszelkich odczuć dotykowych, przedstawianych dosłownie i metaforycznie. Najwyższy wstręt wywołuje dotyk, w którym intensywnie odczuć można obcą, wywołującą wstręt cielesność i – przeciwnie – również najwyższą rozkosz sprawia intensywny dotyk obcego – innej jednostki i obcości […]
Warunkiem odczuć głębszych jest przezwyciężenie pierwszych smakowych wrażeń. Smak podobnie jak inne zmysły traktuje Witkacy głównie jako elementy odczuć duchowych. Najlepiej smakowe odczucia uzmysławiają fantastyczne potrawy wymienione w powieściach i opisy zażywania peyotlu. Peyotl ma smak odrzucający, dlatego być może przynosi intensywne odczucia wewnętrzne: „ekstrakt peyotlowy jest czarno-brunatno-zielony jak asfalt […]