Karły1Emblemat – Emblemat (emblem) rozumiany jest tutaj jako „przedstawienie przedmiotu, oznaczające pojęcie, ideę, instytucję (np. praca – młot, władza – berło […]). W odróżnieniu od atrybutu towarzyszącego figurom świętych lub personifikacji, emblemat jest znakiem samodzielnym” (Kubalska-Sulkiewicz i in. 1996: 101). Tak definiowane emblematy nie są naturalnie tożsame z emblematami rozumianymi […]
Jagla, Jowita
9 wpisów
Intensywny, nierzadko dramatyczny przebieg chorób zarazowych powodował, że miały one niebywały wpływ na przemiany społeczne, kulturowe, gospodarcze. Jednocześnie zjawisko epidemii bardzo często obecne było w sztukach wizualnych i literaturze. W starożytności i średniowieczu najczęstszą epidemią była dżuma, w renesansie – syfilis i poty angielskie, natomiast od XVII wieku nastał okres […]
Żebracy należeli w wiekach średnich i czasach nowożytnych do grupy tzw. „ludzi luźnych” (zob. Grodziski 1961), w języku polskim nazywano ich włóczęgami, wagabundami, wałęsami, wagusami, wolnicami, wolicami. Tworzyli odrębną społeczność, zakładali specjalne korporacje, co ułatwiało pozyskiwanie jałmużny, posiadali również hermetyczny język gestów i tajną mowę (pierwsze wzmianki o języku używanym […]
Od czasów starożytnych serce należy do najpowszechniejszych motywów w sztuce. Cielesność serca i wybijany przez nie rytm od zawsze włączano w różnorakie układy symboliczne i metaforyczne. Problematyka życia duchowego i emocjonalnego nie eliminuje wyobrażeń fizycznego, materialnego narządu. Serce a duchowość chrześcijańska W Starym i Nowym Testamencie serce jest punktem centralnym […]
Owłosienie nadmierneuogólnione (hypertrichosis congenita universalis (Ten typ schorzenia nazywany jest również owłosieniem płodowym (hypertrichosis foetalis) bądź rzekomym nadmiernym owłosieniem mieszkowym (pseudohypertrichosis lanuginosa).)) należy do rzadkich chorób wrodzonych. Objawia się uogólnionym porostem włosów w pewnych okolicach skóry lub na całej powłoce skórnej. Osoby dotknięte tym schorzeniem już od średniowiecza nazywane były […]
W świecie starożytnym osoby chore psychicznie oraz dotknięte epilepsją uznawano za napiętnowane boską karą. Tajemnicze zachowanie i duchowe cierpienia miały być wynikiem złych uczynków, braku moralności czy aktu zaniedbania wobec bogów. Chrześcijaństwo nie odrzuciło tej koncepcji, jedynie dokonało jej transformacji, w myśl której supranaturalistyczne siły zdolne szafować chorobami przyjmują kostiumdemonów […]
Kołtun (plica polonica – warkocz polski) to stan chorobowy powstający w wyniku braku podstawowej higieny, jego podstawowym objawem były zlepione i skręcone włosy tworzące warkocze, buły, wisiory i kity. W dzisiejszej medycynie kołtun opisywany jest jako: Danuta Krysa-Leszczyńska : Poglądy polskich lekarzy na istotę choroby zwanej „kołtunem”: [brak strony] […] […]
Stygmat chorej skóry przez wieki należał do popularnych symboli wizualnych. Częstym atrybutem „niebiańskich lekarzy” niosących ludziom ulgę w różnorakich dolegliwościach były postaci chorych na choroby zarazowe, dermatologiczne, weneryczne, mających nacieki na skórze, skórne znamiona dymienicznych guzów czy wreszcie skórę pokrytą wrzodami, rozpaloną lub zaczerwienioną. Jednocześnie istniała grupa „zranionych uzdrowicieli” obdarzonych […]
Pojęcie „rana symboliczna” odnosi się do tzw. świętych uzdrowicieli, których leczniczy patronat powstawał dzięki skojarzeniu danej choroby z cierpieniami fizycznymi, jakich święci sami doznali (to problematyka całkowicie odmienna od zagadnień opisywanych przez B. Bettelheima (Bettelheim 1989)). Rana symboliczna potwierdzała akt męczeństwa i cierpienia i jednocześnie symbolizowała tajemniczą moc, którą święty […]