Siatka metryczna (ang. metrical grid) to schemat naukowy i powiązana z tym schematem hipoteza na temat roli wrodzonego aparatu konceptualnego w procesie słyszenia rytmu wypowiedzi. Zdaniem zwolenników siatki, to co człowiek słyszy jako akcent języka, jest wynikiem nałożenia bodźców słuchowych na wewnętrznie usystematyzowaną strukturę mentalną, pierwotną wobec edukacji językowej. Struktura […]
Dźwięk
86 wpisów
W koncepcji Stanisława Mleczki (Mleczko 1901), rytm poetycki warunkowany jest dwoma rytmami fizjologicznymi: rytmem akcji serca i rytmem oddechowym. Fakt, że krew jest pompowana do mózgu w miarowych odstępach, przekłada się na zjawisko nazywane przez autora „metryką okresową myśli”, nadającą sinusoidalny przebieg intelektualnym czynnościom człowieka, nie tylko artystycznym. Jedną z […]
Poezja Wacława Potockiego wypełniona jest dźwiękami– czasem brzmiącymi wesoło, harmonijnie lub kojąco, częściej zgiełkliwie, hałaśliwie, a nawet żałobnie. Słychać tu wdzięczną muzykę, słodkobrzmiącą lutnię Dawidową, zgodne z sercem pienie nabożne, które „nie ginąc zaraz w uszach, aż do nieba wienie” (Potocki 1911a: 66), ale i „próżne kuranty”, „szepty nieuczciwe i […]
Zróżnicowanie fonologiczne danego języka i obowiązująca w danym okresie praktyka fonetyczna tylko do pewnego stopnia pozwalają przewidzieć, jakie zestawienia dźwięków czytelnik będzie odbierał jako rym dokładny. W identyfikacji rymu pojawia się bowiem (jako istotny czynnik) percepcyjna ocena dokładności, której mogą przeczyć ścisłe dane fonetyczne i fonologiczne. Na ewolucję tej oceny […]
Dominacja reprezentacji o charakterze realistycznym sprawia, że w literaturze okresu pozytywizmu zjawiska z zakresu odbioru audytywnego podlegają wyraźnemu zróżnicowaniu ze względu na typ zewnętrznego źródła dźwięków. Doznania słuchowe koncentrują się zarówno wokół międzyludzkich interakcji związanych z praktykami komunikacyjnymi i artystycznymi, jak również skupiają się na odgłosach wydawanych przez naturę czy […]
Przysłówki nie określają cech dźwięków bezpośrednio, ponieważ nie łączą się z rzeczownikowymi nieznominalizowanymi nazwami dźwięków, por *szept głośno, ale: szeptanie głośno. Łączą się z czasownikami nazywającymi czynności, którym może towarzyszyć powstawanie dźwięków, a także z typowymi czasownikami brzmienia i mówienia. Najczęściej pojawiające się przy tych czasownikach jednostki przysłówkowe określają cechę […]
Słownictwo tworzące polską terminologię muzyczną ma w bardzo dużym stopniu charakter internacjonalny. Podstawowy kierunek – wspólny dla wszystkich języków europejskich – zapożyczania to łacina przez język włoski (Grynkiewicz 1987, Dąbkowski 1989). Pierwszym znanym do dziś podręcznikiem muzyki jest „Tabulatura muzyki” (1647) autorstwa krakowskiego drukarza Jana Aleksandra Gorczyna (ok. 1618 – […]
1. Terminologia psychologiczna odnosząca się do percepcji słuchowej Terminologia psychologiczna związana z percepcją w znacznej mierze jest terminologią przejętą z akustyki (w części dotyczącej opisu dźwięków), z medycyny (anatomii, neurologii itp.) (w części dotyczącej zachowania się ludzkiego organizmu w trakcie procesu percepcji), a także z filozofii percepcji. Uznać należy, że […]
Leksykalne wykładniki pojęcia dźwięk w tekstach współczesnego języka polskiego najczęściej łączą się z takimi przymiotnikami jak: chrapliwy, cichy, czysty, dziwny, fałszywy, głęboki, głośny, głuchy, melodyjny, metaliczny, niski, nosowy, ostry, piskliwy, przeciągły, przenikliwy, pusty, stłumiony, wibrujący, wysoki (Bańko 2006: 41). Cechy dźwięków, które są określane przy użyciu przymiotników, to m.in. (Kozarzewska […]
W obrębie akustyki i fonetyki dźwięki mowy to dźwięki o charakterze harmonicznym lub szumy wytwarzane przez narządy mowy człowieka do celów porozumiewania się. Dźwięki mowy danego języka nie są wszystkimi dźwiękami, które mogą być wytworzone przez narządy mowy człowieka (Laskowski 1999). Ta komunikacyjna specyfika dźwięków mowy ma swój doniosły wpływ […]