Ekfraza pojmowana jako technika szczegółowego i unaoczniającego opisu nie ma jednoznacznej, stałej definicji (Preston 2011: 115). W klasycznej teorii retorycznej wiąże się z przekonaniem o wizualizacyjnych możliwościach języka, natomiast w sensie genologicznym oznacza wyspecjalizowaną metodę deskrypcji dzieł plastycznych (Haffernan 2004: 1-8): wytworów sztuki malarskiej, rzeźbiarskiej lub architektonicznej (Gorzkowski 2001: 37), […]
Twardowski Samuel
9 wpisów
To, co w dobie staropolskiej pojmowane było jako kulturowo obce, a więc egzotyczne (od gr. eksōtikos – obcy), nie w pełni odpowiada zarówno dzisiejszemu zakresowi tego pojęcia, wysoce rozdrobnionemu i migotliwemu, jak i nostalgicznej, romantycznej wersji charakterystycznej dla wieku dziewiętnastego. Dzieje się tak, pomimo iż w każdym przypadku egzotyka jest […]
Ukształtowanie przestrzeni fikcyjnej jest pochodną ludzkiego stosunku do przestrzeni realnej, w którym język relacji przestrzennych jest „materiałem dla budowy modeli kulturowych o wcale nie przestrzennej treści” (Łotman 1984: 311 – 312). Stosunek, o którym mowa, można rozumieć jako semiotyzację, w ramach której takie binarne opozycje, jak „wysoki – niski”, „prawy […]
W epoce staropolskiej pod pojęciem mitów, określanych jako fabuły, bajki (sam wyraz „mit” wszedł języka polskiego dość późno i nie jest jeszcze notowany przez Lindego), rozumiano opowieści o bogach tworzące mitologię antyczną. Wiedzę o niej szesnasto- i siedemnastowieczni poeci czerpali z mitografii, szkolnych słowników i kompendiów, ale źródłem najbardziej bezpośrednim […]
Metamorfoza jest jednym z motywów antycznych wykorzystywanych w literaturze dawnej. Źródłem opowieści o przemianie człowieka w zwierzę, roślinę lub element przyrody nieożywionej jest mitologia grecka, ale docierają one do świadomości nowożytnych czytelników i twórców za pośrednictwem literatury klasycznej. Dziełem, które miało decydujący wpływ na spopularyzowanie tej tematyki, były Metamorfozy Owidiusza […]
Afekt, podobnie jak harmonia, jest jednym z podstawowych pojęć, które organizuje myślenie o muzyce w dawnych wiekach. Jak pouczały ówczesne traktaty filozoficzne i medyczne, odwołując się do autorytetu Arystotelesa, afekt miał naturę podwójną: psychiczną oraz fizjologiczną, sensualną. Stąd też muzyka, pojmowana zarówno jako aktywność intelektualna jak i sztuka pobudzająca zmysł […]
Nieustanne konflikty zbrojne, w które Rzeczpospolita Obojga Narodów angażowała się u schyłku wieku XVI i przez cały wiek XVII, znalazły swoje odwzorowanie nie tylko w powszechnie uprawianym pamiętnikarstwie, ale również w literaturze właściwej – przede wszystkim na gruncie epiki historycznej. Doświadczenia wojenne stały się elementem życia codziennego w licznych ustnych […]
Swą popularność w literaturze i sztuce baroku mit Akteona zawdzięcza m.in. sensom związanym ze sferą erotyki. Do interpretacji i przedstawień kładących nacisk na sensualny aspekt opowieści prowokuje jeden z jej głównych epizodów – kąpiel Diany. Intymny moment troski o własne ciało, obnażający pełnię zmysłowego czaru niebianki, staje się spektaklem dla […]
Podróżopisarstwo to dział piśmiennictwa, obejmujący bardzo różne gatunki, zarówno stricte beletrystyczne (np. hodoeporikon, cykle sonetów), jak i należące do literatury faktu (np. pamiętnik podróżniczy, listy z podróży, reportaż z podróży) czy również do tzw. literatury użytkowej ( periegeza, sprawozdanie, diariusz). Gatunki te różni od fikcji podróżopisarskich (pikareska, romans przygodowy, powieść […]