Dźwięki, słyszane za pośrednictwem słuchu zewnętrznego lub wewnętrznego, wykorzystywane w poezji romantycznej, umożliwiają ukazywanie ważnych zmian w sytuacji i kondycji podmiotu poetyckiego, umiejscawiają go w fikcjonalnym świecie i przynoszą wiedzę o różnych aspektach [ K] poetyckiej kreacji rzeczywistości. Pomimo wzrokocentrycznego nastawienia literatury w epoce romantyzmu słuch stanowi istotne uzupełnienie wrażeń […]
XIX wiek
143 wpisy
Reprezentacje męskiego ciała w literaturze romantycznej są najczęściej schematyczne i częściowe, w efekcie więc rzadko przyczyniają się do zindywidualizowania kreacji bohatera. Oczywiście, uprzywilejowana jest w nich twarz, oczy, czoło – szczególnie ujawniające walor semiotyczny, dość przypomnieć o oczach Konrada z III cz. Dziadów czy o jego ranie na czole (Dopart […]
Status dotyku w literaturze romantycznej zdaje się paradoksalny. Z jednej strony romantyzm to epoka wzrokocentryzmu, w której pozostałe zmysły, a także sensualna cielesność, ulegają upodrzędnieniu. Zjawisko to odnosi się szczególnie do dotyku, który tradycyjnie, aż po wiek XX, był zaliczany do zmysłów peryferyjnych, choć, wypada dodać, Immanuel Kant umieścił go […]
Cyprian Kamil Norwid niejednokrotnie narzekał, że nie ma w polskiej literaturze romantycznej „kobiet istotnych i całych” (Norwid 1971b: 188). W Białych kwiatach czytamy symptomatyczną wypowiedź na temat tytułowej bohaterki Marii Malczewskiego: „[…] to tylko krzyk jeden kobiety, która k o c h a n k ą nie śmiała być jeszcze, […]
W twórczości Adama Mickiewicza możemy obserwować splot sensualności ze spirytualizmem, doświadczenia zmysłowego z doświadczeniem o charakterze duchowym, od lat 30. XIX wieku coraz wyraźniej powiązanym z religią. Poeta zarówno w tym, co zmysłowe, jak i w tym, co duchowe, w różnych okresach swojej twórczości w różnym stopniu, odnajduje remedium na […]
Termin ílinks1Karzeł – Za karła uznaje się osobę o wzroście nie wyższym niż 130 cm. Karłowatość to rodzaj schorzenia, którego najczęstszym powodem są zaburzenia hormonalne, szczególnie niedoczynność przysadki mózgowej. W przypadku tego typu karłowatości osoby chore może cechować dodatkowy niedorozwój płciowy przy normalnej, niezaburzonej inteligencji. Karłowatość bywa też wynikiem krzywicy, […]
Immanuel Kant w swojej Antropologii pyta i zaraz bez wahania odpowiada: Immanuel Kant : Antropologia w ujęciu pragmatycznym: 56 Który ze zmysłów jest najbardziej niewdzięczny, a zarazem, jak się zdaje, najmniej nieodzowny? Będzie to zmysł powonienia. Nie opłaca się go pielęgnować, a już na pewno nie ma co go uszlachetniać, […]
Na mapie polskiego pozytywizmu to właśnie Bolesław Prus zajmuje absolutnie wyjątkowe miejsce, jeśli idzie o powiązanie przedstawień zmysłu smaku z postulatami dietetyki oraz higieny i racjonalności odżywiania. Szczególnie tam, gdzie pisarz mógł przemawiać bezpośrednio własnym głosem – a więc w kronikach i felietonach – po wielokroć dawał do zrozumienia, że […]
Uznawane za szczytowe osiągnięcie Orzeszkowej Nad Niemnem nie zrywało całkowicie, wbrew założeniom autorki, ze schematyzmem powieści tendencyjnej – i na pierwszy rzut oka analiza zapachów i doznań olfaktorycznych wydaje się tę konstatację pogłębiać. Inne jest powonienie bohaterów, którzy spotykają się z jawną narratorską przychylnością (Bohatyrowicze, Benedykt Korczyński, Justyna Orzelska…), i […]
Quo vadis to powieść, która z zapachu czyni zasadę organizującą przedstawioną w książce rzeczywistość. Świat rzymski jest światem subtelnych woni i aromatów, co ma swoje uzasadnienie historyczne, ale jednocześnie, dość paradoksalnie, może zostać uznane za anachroniczny element fabuły (anachroniczny, bo wyrażający znacznie późniejszą świadomość). „W moim hypocaustum każę palić cedrowym […]